Impact in de bananenketen

De banaan is de meest verkochte fruitsoort in de Nederlandse supermarkten. Jaarlijks eten we in Nederland zo’n 1,3 miljard bananen. Dat is gemiddeld 42 bananen per persoon. Onze bananen komen uit Ecuador en Colombia. Op jaarbasis kopen we zo’n 36.000 ton bananen bij twee bananenleveranciers: Tropical Fruit Export (TFE) in Ecuador en Fyffes in Colombia.

Als ketenspeler die wereldwijd inkoopt kunnen we het verschil maken op weg naar duurzame handel. Daarom hebben we bananen als een van de belangrijkste producten aangemerkt en dragen al onze bananen het Fairtrade of Rainforest Alliance Keurmerk. Maar we gaan een stap verder: we willen ook leefbaar loon realiseren voor bananenarbeiders. Initiatieven om een beter loon in de grootste bananenexportregio’s te realiseren, kwamen in het verleden moeizaam op gang. De keten is complex en de invloed van individuele partijen is vaak beperkt. Om na te gaan of leefbaar loon wordt betaald aan bananenarbeiders in onze bananenketens, is Superunie in 2019 – samen met andere supermarkten – het Bananenproject gestart. De afspraken die in dit kader zijn gemaakt zijn een onderdeel van het Convenant Voedingsmiddelen op het gebied van Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (IMVO). IDH begeleidt dit traject.

Deze samenwerking tussen supermarkten is uniek en zorgt voor internationale aandacht voor het belang van bananenarbeiders. Ons doel is duidelijk: het verschil tussen huidig loon en leefbaar loon verkleinen met minimaal 75%.

In 2025 willen we het verschil in huidig en leefbaar loon met ten minste 75% verminderen

Waarom extra aandacht voor leefbaar loon bij bananen?

Om een leefbaar loon voor onze bananenarbeiders te realiseren, zoeken wij actief de samenwerking met de hele keten. Want, we willen onze keten kennen. Weten waar onze bananen zijn geteeld, door wie en onder welke omstandigheden. Op deze manier kunnen we niet alleen duurzaam en transparant ondernemen, maar ook het verschil maken. In openheid praten wij met leveranciers over de hoogte van de salarissen van werknemers op de bananenplantages. Daarbij maken we gebruik van een speciale tool, de Salary Matrix, waarmee data over de salarissen van alle arbeiders op alle farms wordt verzameld om vervolgens te vergelijken aan de benchmark van een leefbaar loon. Fair and Sustainable is ingeschakeld als onafhankelijke consultant voor de validatie van deze data. Lees hier meer over het Banana Retail Commitment van IDH, the sustainable trade initiative.

Resultaten

Leefbaar loon betaald arbeiders in Ecuador
Bij Tropical Fruit Export kopen wij direct in. Deze bananen komen van tien bananenfarms. We hebben de data van salarissen over 2020 van alle arbeiders op de farms in Ecuador ontvangen. Deze gegevens zijn gecontroleerd door Fair and Sustainable. De conclusie is dat Tropical Fruit Export 100% leefbaar loon betaalt. Voor alle 307 medewerkers is dit loon gewaarborgd. Voor meer informatie zie rapport Report on LW data validation for CBL 2021

Eerste tussenstand bekend voor arbeiders in Colombia
Fyffes werkt in Colombia met twee grower organisaties: Uniban en Banasan. Hun bananen komen van zo’n 250 farms. Deze keten is langer en zorgt voor een bepaalde mate van complexiteit. In openheid praten over de hoogte van salarissen in de keten is niet vanzelfsprekend, maar door onze langdurige relatie hebben we dit gevoelige onderwerp bij producenten bespreekbaar gemaakt. Inmiddels zijn van de farms, die ruim de helft van het volume bananen leveren, de loongegevens over 2020 en 2021 bekend. 75% van de 12.000 arbeiders heeft in 2021 een leefbaar loon verdiend. Dit betekent helaas dat 25% van de arbeiders nog onder deze grens werkt. Het heeft onze volledige aandacht om hiervan de oorzaak te achterhalen en te zorgen dat deze mensen zo snel mogelijk een leefbaar loon verdienen. Gezien de complexiteit van de keten vergt dit tijd, geduld en doorzettingsvermogen van alle betrokkenen.

Pilot
In 2022 is Fyffes samen met Superunie, Albert Heijn, Rainforest Alliance en IDH middels een pilot op zoek gegaan naar oorzaken van de loonkloof en is gekeken naar haalbare praktische oplossingen. Het doel: de uitdagingen voor het realiseren van een leefbaar loon op enkele geselecteerde bananenplantages in kaart brengen. Persoonlijk contact en het bezoeken van de leverancier zijn hierbij belangrijke stappen en werden zeer gewaardeerd door de leverancier en arbeiders. Gedurende dit bezoek gingen we in gesprek over de methode van berekening van het salaris en de mogelijke oorzaken van de gevonden verschillen tussen leefbaar loon en hun huidige salaris. In aanvulling daarop bracht het bezoek meer inzichten over de werking van de salarisschalen binnen de verschillende job categories.

Leefbaar loon voor bananenarbeiders in Ecuador

Bouwen aan de toekomst

Er is dus werk aan de winkel voor de banananarbeiders uit Colombia: tijd om de loonkloof dichten. Met de inzichten van de pilot en verkregen inzichten en ervaring van de afgelopen jaren, gaan we samen met Fyfess kijken hoe we binnen alle kaders van wet- en regelgeving en CAO-afspraken op een transparante en goede manier leefbaar loon kunnen borgen. Ook dit zal eerst in pilotvorm zijn, om vervolgens op te schalen naar alle farms waar we bananen afnemen. Het project loopt tot 2025. Die tijd hebben we hard nodig om te blijven leren, nieuwe inzichten te krijgen en om oplossingen te bedenken die hopelijk op termijn schaalbaar zijn. Alles valt of staat met het onderhouden van deze lange termijn relaties en het vertrouwen in het door de leverancier ingebouwde managementsysteem om te blijven waarborgen dat de bekende risico’s niet voorkomen.

Tot slot wordt er in CBL-verband onderzoek gedaan hoe het validatieproces versterkt kan worden om de betrouwbaarheid van de gegevens te vergroten en er verificatie ter plaatse wordt gedaan door middel van audits in samenwerking met certificeringsstandaarden.

Ons doel is het gat tussen huidig loon en leefbaar loon te dichten. In 2025 willen we het mogelijke verschil met tenminste 75% hebben verminderd.

Samen met onze leveranciers kijken we in het land van herkomst wat we kunnen doen om leefbaar loon te realiseren

De reis van onze bananen

Onze bananen komen via TFE uit Ecuador en via Fyffes uit Colombia. Met beide partijen werken we sinds 2010 samen en voor beide leveranciers geldt dat de naam en locatie van de bananenfarms bekend zijn. De bananen worden verscheept naar Rotterdam en Antwerpen. Nadat de bananen zijn gerijpt, worden ze naar distributiecentra van onze leden gebracht.

Onze partners

Superunie heeft samen met andere Nederlandse supermarkten in CBL-verband vastgelegd dat we ons gezamenlijk inzetten voor een leefbaar loon voor arbeiders in de bananenteelt. De afspraken in de overeenkomst van het Bananenproject zijn een onderdeel van het ‘Convenant Voedingsmiddelen’ op het gebied van Internationaal Verantwoord Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (IMVO). IDH begeleidt dit traject. Deze samenwerking tussen supermarkten is uniek en zorgde voor internationale aandacht voor het belang van bananenarbeiders.

De bananenketen is complex. Het is meestal onduidelijk waar leveranciers in de waardeketen de bananen precies vandaan halen, welke stappen zij zetten om tot leefbaar loon te komen, en wat de arbeiders op de plantages verdienen. In openheid praten over de hoogte van salarissen van werknemers in de keten is niet vanzelfsprekend. Maar door onze langdurige relatie met onze bananenleveranciers TFE en Fyffes hebben we dit gevoelige onderwerp kunnen bespreken. Beide leveranciers waren destijds voorlopers van Fairtrade certificering waaruit blijkt dat ze social compliance belangrijk vinden. Met TFE hebben we een direct sourcing traject uit land van herkomst op kunnen zetten zodat we een korte en transparante keten hebben. Met Fyffes werken we ook op een transparante manier al lang samen.

Lees meer over het duurzame beleid van TFE en  Fyffes

Tropical Fruit Export - Ecuador

“It is our privilege and honor to be part of this program with Superunie. We couldn’t do it without their support, and without our producers/affiliates to the Bananaprogram. We truly believed in this program from the start, and we can see the great impact that it has in the farms, its workers and the community. This program is part of our DNA as a company.”